Als advocaat met een voorliefde voor infrastructuur en technische kwesties, heb ik een zwak voor tunnels. Of het nu een dubbeldekstunnel is, een “combi-tunnel” of een landtunnel, het is voor mij elke keer weer letterlijk en figuurlijk een kunstwerk. En dan zijn het op juridisch vlak ook nog eens spannende tijden, in ieder geval voor wegtunnels. Sinds 1 juli 2013 is er de 'nieuwe Warvw'. Nieuwe regels over tunnelveiligheid waar wij in de praktijk een weg in moeten vinden.
Het doel van wijziging van de Wet aanvullende regels veiligheid wegtunnels was kort gezegd om de telkens terugkerende vraag te beantwoorden "wanneer is een tunnel veilig?". Het antwoord van de nieuwe Warvw is "wanneer de tunnel blijkens de QRA (Quantitatieve Risico Analyse) aan de nieuwe veiligheidsnorm voldoet". Voor nieuwe rijkstunnels geeft de Warvw ook meteen antwoord op de vraag hoe er aan de veiligheidsnorm moet worden voldaan, namelijk door toepassing van de voorgeschreven gestandaardiseerde uitrusting. De focus van de nieuw Warvw ligt op het proces van realisatie van een nieuwe wegtunnel. Maar er liggen in Nederland natuurlijk ook al heel veel wegtunnels die al jaren, soms decennia, in gebruik zijn. Hoe zit het daarmee?
De belangrijkste regel voor bestaande tunnels staat in artikel 18 van de Warvw. Bestaande tunnels moeten voor 1 mei 2019 voldoen aan de eisen van de nieuwe Warvw, inclusief de veiligheidsnorm. Voor bestaande tunnels uit het trans-Europees wegennet van 500 meter of langer is de datum al 1 mei 2014. Tot zover is het duidelijk. Er zal – hoogstwaarschijnlijk – gerenoveerd moeten worden. Maar voor dat proces regelt de Warvw opvallend weinig.
Een vraag is bijvoorbeeld: kan de tunnel in etappes worden gerenoveerd? Persoonlijk zeg ik: ja. Er staat nergens dat de tunnel dicht moet totdat werkzaamheden gereed zijn. Maar zodra er een wezenlijke wijziging gereed is, moet er wel een openstellingsvergunning worden verleend. En als die wezenlijke wijziging nog pas een eerste stap in de renovatie is, moet de tunnel dan al wel aan de veiligheidsnorm voldoen? Dat is wel een toetsgrond voor de openstellingsvergunning, maar er zijn vast niet voor niets nog verdere etappes van de renovatie nodig. Zo zou je dus door netjes op tijd te beginnen met een renovatie het moment waarop de veiligheidsnorm geldt zelf naar voren kunnen halen.
Elke bestaande tunnel zal in de komende tijd zijn eigen vragen hebben. Voor de oplossing is het belangrijk dat jurist en technisch (veiligheids)expert elkaar aanvullen. Samen zullen zij één feit als een paal boven water moeten houden: dat de tunnel veilig in gebruik is. Zolang dat te allen tijde is onderbouwd, zal ook de rechter ruimte laten om een renovatieproces praktisch in te richten.
Dit blogbericht is als column verschenen in het vaktijdschrift OTAR Magazine.
