Toenemende verkeersdruk, meer gemengd verkeer op de weg en de noodzaak tot aanleg, vervanging en renovatie van infrastructuur. Slechts een greep uit de uitdagingen waar de mobiliteitssector nu en in de toekomst voor staat. In dat kader was 4 oktober 2018 een belangrijke dag in mobiliteitland. Minister van Nieuwenhuizen informeerde de Tweede Kamer over haar ‘Smart Mobility’ plannen voor een toekomstbestendig vervoer. Bedrijfsleven, vervoerders en lokale en landelijke overheden gaan daarbij nog beter samenwerken om de beschikbare technologie te ontsluiten die reizen zo veilig, makkelijk, betrouwbaar en flexibel mogelijk maakt. Daarnaast tekenden diezelfde dag publieke en private partijen de Green Deal Autodelen II.
‘Smart Mobility’ voor het weggebonden verkeer en vervoer
In haar kamerbrief geeft de minister ten eerste aan het gebruik van wat zij noemt ‘rijtaakondersteunende producten en diensten’ te willen vergroten. Bijvoorbeeld intelligente snelheidsaanpassing, informatiediensten die communiceren met verkeerslichten of navigatiesystemen die tevens waarschuwen voor gevaarlijke situaties als filestaarten. Voor dit aandachtspunt is de minister voornemens verschillende acties in gang te zetten. Bijvoorbeeld het maken van afspraken met (private) lease- en verhuurmaatschappijen en werkgeversverbanden om deze toepassingen sneller en op een veilige manier te introduceren.
Ook benadrukt de minister dat de bestaande (internationale) wet- en regelgeving aangepast moet worden voor de nieuwe generatie voertuigen die we naar verwachting al binnen afzienbare tijd op de wegen zullen zien, zoals voertuigen die grotendeels zelfstandig over het hoofdwegennet rijden of gedeelde busjes die op lage snelheid specifieke trajecten kunnen afleggen. Zo moet het ‘rijbewijs van de zelfrijdende auto’ doorontwikkeld worden, met andere woorden de eisen aan de software worden gesteld die de toekomstige auto zal gaan besturen. Dat betekent bijvoorbeeld ook dat experimenten voor verregaand geautomatiseerde voertuigen grootschaliger zullen worden opgetuigd. Hiervoor is in Nederland het wettelijk kader al aangepast met behulp van de Experimenteerwet. Aansprakelijkheid en verzekerbaarheid van geautomatiseerde voertuigen is in dit verband ook een nieuw en belangrijk vraagstuk. Samen met verzekeraars en de minister van Justitie en Veiligheid treft de minister hiervoor de noodzakelijke (juridische) voorbereidingen.
Voor ‘de inrichting van een toekomstbestendige infrastructuur’ noemt de minister verder onder meer de toenemende behoefte aan beschikbare en kwalitatief hoogwaardige data, om op moderne wijze te kunnen communiceren over de weg en het verkeer. De opgave deze data te ontsluiten raakt direct aan de werkprocessen bij individuele overheden en samenwerking tussen overheden, evenals bij de organisaties die betrokken zijn bij data-architectuur. Met alle automatisering wordt bovendien de voorspelbaarheid en eenduidigheid van wegen steeds belangrijker, waarin ook regionale bestuurders een grote rol zullen gaan vervullen. Rijkswaterstaat krijgt een voortrekkersrol in onder meer het doorvoeren van slimmere en eenvoudigere instrumentatie van verkeerssignalering, het inzetten van slimme camera’s als hulpverkeersleiders en het ontwikkelen van verkeersvoorspellingen met de markt.
Meer deelauto’s voor betere bereikbaarheid en schonere lucht
Ook tekenden 40 publieke en private organisaties, in navolging van de Green Deal Autodelen I in 2015, de Green Deal Autodelen II. Daarin hebben zij met elkaar afgesproken voor nog eens drie jaar samen te werken om Nederland te verleiden tot het delen van de auto. Ondertekenaars zijn gemeenten, provincies, leasebedrijven, deelauto-aanbieders, stichting Natuur en Milieu en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Doel van deze tweede deal is 700.000 autodelers en 100.000 deelauto’s in 2021 te bewerkstelligen. Op dit moment zijn er zo’n 41.000 deelauto’s en dat moeten er dus stukken meer worden.
De Green Deal Autodelen II bestaat uit verschillende initiatieven. Bij het halen van het rijbewijs, krijgt men straks direct informatie mee over de mogelijkheden van autodelen. In Utrecht gaat de gemeente autodelers belonen door parkeerplekken op te heffen. Bewoners kunnen dan kiezen wat ze daarvoor in de plaats willen: bijvoorbeeld groen of een speeltuin. Ook stellen gemeenten cadeaukaarten beschikbaar om deelauto’s gratis uit te proberen.
Onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) laat zien dat autodelers 8 tot 13% minder CO2 uitstoten. Ook het besparen van parkeerruimte en kosten van een parkeervergunning zijn belangrijke overwegingen. Goede vooruitzichten. Echter zal het delen van de vanzelfsprekende auto die voor de deur staat, ook een cultuuromslag vereisen.
Nu al aan de slag met deelauto’s!
Het stimuleren van het gebruik van deelauto’s kan alleen maar effectief zijn indien overheden hun beleid zodanig insteken dat initiatieven die passen binnen de uitgangspunten van toekomstbestendig vervoer, kunnen worden gefaciliteerd. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het parkeerbeleid in gemeenten dat erin moet voorzien dat kan worden afgeweken van de parkeernorm indien sprake is van het toepassen van een deelauto-concept. De animo voor dit soort initiatieven zal groter worden indien deze passend kunnen worden geacht binnen de beleidskaders en dus geen toestemming om af te wijken vereist is. In veel gevallen is het gemeentelijke beleid echter niet of onvoldoende toegespitst op het faciliteren hiervan. Het verdient aanbeveling om het beleid te onderwerpen aan een sanity-check om na te gaan of het beleidsmatig wensbeeld en het toetsingskader voor initiatieven goed op elkaar aansluiten.
Raadpleeg hier de Kamerbrief over de aanpak van Smart Mobility en hier het nieuwsbericht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over de Green Deal Autodelen II.
Pels Rijcken kan u ondersteunen bij uw Mobiliteits- en Smart Mobility-vraagstukken. De specialisten van de sectie Technologie, Innovatie, Privacy en IE en de specialisten binnen de sectie Omgevingsrecht beschikken over de vereiste kennis en ervaring om u wegwijs te maken binnen dit domein.
