Het Regeerakkoord van Rutte III is gepresenteerd. Uit het akkoord blijkt dat het klimaatbestendig en waterrobuust inrichten van Nederland belangrijker wordt dan ooit. Niet alleen voor het Rijk en de waterschappen, maar ook voor provincies en gemeenten.
Wat staat er in het Regeerakkoord over water?
De paragraaf in het Regeerakkoord over het voorgenomen waterbeleid is kort maar krachtig. In de paragraaf ‘Water en ruimte’ wordt opgemerkt:
- Het beschermen van belangrijke open ruimtes zoals het Groene Hart, de Waddenzee en de Veluwe blijft een belangrijk onderdeel van het nationaal ruimtelijk beleid.
- Het Rijk komt de gemaakte afspraken in het kustpact onverkort na.
- De uitvoering van het Deltaprogramma wordt voortgezet. Meer dan ooit zal daarbij de nadruk worden gelegd op klimaatbestendig en waterrobuust inrichten van Nederland.
Het Kabinet Rutte III zet het bestaande waterbeleid voort. Weinig nieuws onder de zon lijkt het. Maar die laatste zin is toch wel interessant. Daarin legt het kabinet namelijk “meer dan ooit” een accent op een onderdeel van het Deltaprogramma: ruimtelijke adaptatie. Gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk: alle overheden gaan hier in de komende jaren mee te maken krijgen. Een goede aanleiding om in dit blogbericht eens wat verder op in te zoomen op dit belangrijke onderwerp.
Wat is ruimtelijke adaptatie?
Dat klimaatverandering leidt tot een hoger risico op overstromingen is bij iedereen bekend. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma zorgt ervoor dat onze dijken tijdig aan de nieuwe (klimaatbestendige) veiligheidsnormen voldoen. Wat minder bekend is, is dat door klimaatverandering ook de kans op wateroverlast, hitte en droogte toeneemt. Dat levert risico’s op voor onze economie, gezondheid en veiligheid. Het is van groot belang dat Nederland zich aanpast aan deze veranderingen. Als we niets doen, blijkt uit onderzoek dat de schade in onze steden kan oplopen tot zo’n € 70 miljard in de periode tot 2050. Ook in het landelijk gebied kan aanzienlijke schade optreden. Stortbuien en langdurige neerslag veroorzaken ook daar wateroverlast. Op andere momenten ontstaat juist droogteschade. Hitte veroorzaakt uitzettingsproblemen bij spoorwegen, bruggen en andere infrastructuur. Ook raakt hitte de gezondheid van kwetsbare mensen, zoals ouderen en jonge kinderen.
Voor Nederland als laagliggend en dichtbevolkt land kunnen de gevolgen van klimaatverandering groot zijn. Nederland zal daarom moeten inspelen op veranderende inzichten en ontwikkelingen in het klimaat. Het klimaatbestendig en waterrobuust inrichten van ons land moet een vanzelfsprekend onderdeel van ruimtelijke ontwikkelingen worden. Deze ruimtelijke aanpassing aan klimaatverandering wordt “ruimtelijke adaptatie” genoemd.
Deltaplan ruimtelijke adaptatie
Onlangs, op Prinsjesdag 2017, heeft de Deltacommissaris het Deltaprogramma 2018 aangeboden aan de Tweede Kamer. Dit Deltaprogramma bevat voor het eerst een “Deltaplan ruimtelijke adaptatie”. Daarin staat beschreven hoe gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk het proces van ruimtelijke adaptatie willen versnellen en intensiveren. Ruimtelijke adaptatie had al de aandacht van vele overheden, maar de urgentie is toegenomen en de vrijblijvendheid moet er vanaf. Het Deltaplan heeft tot doel dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht. Om dat doel te bereiken bevat het plan concrete doelen (7 ambities) en acties voor de verantwoordelijke overheden. Aandachtspunt voor provincies en gemeenten is dat deze ambities moeten worden vastgelegd in de provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies. Veel gemeenten en provincies zijn in hun voorbereiding op de Omgevingswet al aan de slag met deze visies. Denk daarbij dus aan de ruimtelijke adaptatie-ambities!
Nu aan de slag!
Startpunt voor de aanpak van ruimtelijke adaptatie is het – voor zover dat nog niet is gedaan – in beeld brengen van de kwetsbaarheden door het uitvoeren van een ‘gestandaardiseerde’ stresstest in elke gemeente. Zie hier meer informatie over de stesstest (die iedere zes jaar herhaald moet worden). De uitkomsten van de stresstest leiden tot een uitvoeringsagenda van maatregelen en tot ruimtelijke adviezen voor de provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies. Dit moet uiterlijk in 2020 zijn gebeurd, zodat vanaf dat moment het klimaatbestendig en waterrobuust denken en handelen volledig is ingebed in het beleid en de uitvoering bij gemeenten, waterschappen, provincies en Rijkswaterstaat. Dit betekent onder andere dat provincies en gemeenten het onderwerp ruimtelijke adaptatie van meet af aan meenemen bij het maken van omgevingsvisies, omgevingsplannen en omgevingsvergunningen. Daarbij zullen zij de adviezen en inzichten van de waterschappen moeten betrekken.
De nadruk in het Regeerakkoord op het klimaatbestendig en waterrobuust inrichten van Nederland onderstreept het belang dat in het Deltaprogramma wordt gehecht aan ruimtelijke adaptatie.
Wilt u weten wat uw gemeente of provincie al aan ruimtelijke adaptatie kan doen? Kijk dan eens op de website van het Kennisportaal Ruimtelijke Adaptatie en neem contact met ons op.
