De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State geeft in een uitspraak van 28 september een helder overzicht van haar jurisprudentie over de tegemoetkoming in planschade. Hiermee wordt volgens de Afdeling tegemoetgekomen aan de behoefte die in de rechtspraktijk leeft.
De achtergrond
De uitspraak betreft een afwijzing van het college van burgermeester en wethouders van Zutphen om aan een inwoonster van Zutphen tegemoetkoming in de planschade te verlenen. De vrouw kocht in december 2003 een perceel met opstal aan de Rijksstraatweg in Warnsveld. In het oude bestemmingsplan was het toegestaan om op de bovenverdieping van deze bebouwing te wonen. De gemeenteraad heeft dit gewijzigd in het bestemmingsplan van 2010. Appellante is van mening dat zij schade heeft geleden door het nieuwe bestemmingsplan en heeft het gemeentebestuur verzocht om een tegemoetkoming. Het gemeentebestuur heeft dit verzoek afgewezen. Het daartegen ingestelde beroep is in mei 2016 ongegrond verklaard door de rechtbank Gelderland.
Overzichtsuitspraak
Deze uitspraak is bijzonder omdat het een “overzichtsuitspraak” betreft. De Afdeling merkt in de uitspraak op dat er in de rechtspraak een “levendige behoefte” bestaat aan duidelijkheid en overzicht wat betreft de jurisprudentie in de praktijk van het planschaderecht. Om te voorzien in deze behoefte biedt zij in deze uitspraak een overzicht van haar oordelen met betrekking tot de tegemoetkoming in planschade op grond van artikel 6.1 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De Afdeling voegt hier overigens wel aan toe dat het overzicht geen volledigheid pretendeert, maar slechts een selectie betreft van eerdere uitspraken neergelegde oordelen over kwesties die zich in de praktijk van het planschaderecht veelvuldig voordoen.
Onderdelen van de planschade
De Afdeling gaat in op een aantal onderdelen van de planschade. In de uitspraak worden de belangrijkste overwegingen en de bijbehorende uitspraken genoemd. Hieronder zijn de belangrijkste aspecten van dit geboden overzicht weergegeven.
• Limitatieve opsomming schadeoorzaken
• Planvergelijking: maximale invulling en uitzonderingen daarop
• Flexibiliteitsbepalingen in bestemmingsplannen
• Planologisch nadeliger situaties
• Causaliteit
• Inkomensderving
• Vergoedbaarheid planschade
• Risicoaanvaarding
• Procedurele aspecten
Een bestaand gebruik in een bestuurlijk jasje
Het doen van overzichtsuitspraken is niet iets nieuws in de rechtspraak. Dergelijke uitspraken komen namelijk vaker voor bij de Hoge Raad en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het is echter voor het eerst dat de bestuursrechter een “overzichtsuitspraak” doet. Gelet op de heldere uitspraak, hopen wij dat in de toekomst ook in het bestuursrecht vaker gebruik wordt gemaakt van overzichtsuitspraken.
