Op 23 maart 2016 vond de 10e Nationale Conferentie Beheer en Onderhoud van Infrastructuur plaats, dit keer met focus op het assetmanagement. Tijdens het plenaire deel mocht ik 25 minuten vertellen over manieren om grip te krijgen op juridische showstoppers. Uiteraard beperk je je dan tot de noodgevallen binnen je expertise: verkeerde ruimtelijke besluiten, ten onrechte geen milieueffectrapportage, geen onderzoek naar effecten op Natura 2000-gebieden, een over het hoofd geziene broedende huismus of niet op tijd gedetecteerde vleermuizen in winterslaap.
Omstandigheden die de uitvoering met maanden tot zelfs jaren op achterstand kunnen zetten. Ik zou alle 500 woorden van deze column kunnen gebruiken voor een opsomming van juridische showstoppers die u op uw pad kunt vinden, maar dat wordt saai en, erger, negatief. Want assetmanagement is alles behalve negatief.
Assetmanagement is een werkwijze, het optimaal beheren van kapitaalgoederen. In de kern draait het om de organisatie, het systeem, en daar maken marktpartijen meer dan ooit deel van uit. Ik loop al zo’n drie decennia mee, mijn eerste dag als advocaat was 1 augustus 1983. Het tijdperk van de bestekken. De overheid schreef daarin heel precies op hoe bijvoorbeeld een viaduct gebouwd moest worden. De aannemers noemden een prijs en de goedkoopste kon tekenen bij het kruisje. In de loop der jaren heb ik de opeenvolgende ontwikkelingen in de verhouding opdrachtgever – opdrachtnemer mee mogen maken, maar zo’n vergaande samenwerking als nu plaatsheeft, is niet eerder vertoond en geeft een enorme positieve energie aan de professionalisering van het beheer van (vaar)wegen, riolen, tunnels, et cetera.
Assetmanagement bestaat uit een zestal stappen: Beleid & Strategie, Beheren & Programmeren, Plannen & Voorbereiden, Bouwen & Onderhouden, Monitoren & Analyseren en Evalueren & Verbeteren. Van al die stappen is alleen Beleid & Strategie eigenlijk nog echt voorbehouden aan de overheid. Moet het provinciale wegennet Vlot & Veilig worden, Schoon & Stil of Duurzaam & Doelmatig, dat ligt vast in beleid. Maar vanaf dat moment is er voor de andere vijf stappen een grote rol voor de markt. Dat betekent dat de juridische showstoppers ook ‘verhuizen’ van de overheid naar de markt. Als advocaat Ruimte en Milieu weet ik wat van Plannen & Voorbereiden. De noodgevallen die ik noemde doen zich daar voor. Maar deze stap omvat ook aanbesteden en u weet allemaal wat een juridische showstoppers daar aan vast kunnen zitten. Ook voor de stap Bouwen & Onderhouden is er naast natuurlijk de technische aspecten een juridisch kader, denk alleen al aan het op tijd verkrijgen van alle benodigde vergunningen en ontheffingen. Dat kan om complexe processen gaan. Kijk bijvoorbeeld naar de renovatie van de Velsertunnel. Die ging net negen maanden dicht om aan de eisen van de tunnelveiligheidswetgeving te gaan voldoen. Wat daar al niet bij komt kijken, ook juridisch. En zo rijst het besef, dat elke stap van het assetmanagement zijn juridische showstoppers zal kennen. Daarbij kunnen hele uiteenlopende wettelijke regelingen aan de orde zijn. Het is daarom essentieel om als onderdeel van het assetmanagement per stap ook een juridische checklist te hebben: uw LegalRoadMap©!
Dit blogbericht is als column verschenen in het vaktijdschrift Grond/Weg/Waterbouw.
