Niet alle vergunningen worden onbeperkt verstrekt. In sommige gevallen is het wenselijk dat voor een activiteit, zoals speelautomaathallen, slechts een beperkt aantal vergunningen beschikbaar is, de zogenoemde schaarse vergunningen. Bij het verlenen van schaarse vergunningen rijzen regelmatig vragen over de verdeling van de vergunningen. Al eerder is op dit blog een bericht verschenen over de conclusie van staatsraad advocaat-generaal Widdershoven over de verdeling van schaarse vergunningen. Vandaag heeft de Afdeling uitspraak gedaan in deze zaak.
Wat was er ook alweer aan de hand?
In de uitspraak staat een exploitatievergunning en een zogenoemde aanwezigheidsvergunning voor een speelautomatenhal in Vlaardingen centraal. De vergunningen waren door de burgemeester van Vlaardingen verleend aan Hommerson Casino. De aanvraag van een ander speelautomatenbedrijf is door de gemeente afgewezen, omdat de gemeentelijke verordening de exploitatie van slechts één speelautomatenhal in de gemeente toestaat. Tegen zowel de vergunningen van Hommerson als tegen de afwijzing van zijn eigen aanvraag is het speelautomatenbedrijf in hoger beroep gekomen bij de Afdeling. Volgens hem is de procedure rond de vergunningverlening niet transparant verlopen en stond bij voorbaat vast dat Hommerson de benodigde vergunningen zou krijgen.
De conclusie van staatsraad advocaat-generaal
Naar aanleiding hiervan heeft de Voorzitter van de Afdeling staatsraad advocaat-generaal te onderzoeken of er een rechtsnorm is op grond waarvan het bestuur bij het verdelen van schaarse vergunningen gegadigden gelegenheid moet bieden om mee te dingen naar de beschikbare vergunningen en op welke wijze dit moet gebeuren.
Kort samengevat[1] volgt uit de conclusie van de staatsraad advocaat-generaal dat het bestuur bij het verdelen van schaarse vergunningen rekening moet houden met het formele gelijkheidsbeginsel: het beginsel van gelijke kansen. Hoewel dit beginsel geen enkele verdelingsprocedure uitsluit, ook niet de verdeling op volgorde van binnenkomst, moet het bestuur wel een “passende mate van openbaarheid” garanderen om gelijke kansen te creëren.
Het oordeel van de afdeling
De Afdeling deelt de conclusie van de staatsraad advocaat-generaal. Bij het verlenen van schaarse vergunningen moet het bestuur (potentiële) gegadigden ruimte bieden om naar die ene beschikbare vergunning mee te dingen. Het gelijkheidsbeginsel vereist namelijk dat bij het verlenen van schaarse vergunningen een transparante procedure gevolgd moet worden, waarbij potentiële gegadigden gelijke kansen krijgen om mee te dingen naar de vergunning. Het bestuur moet tijdig en adequaat bekend maken dat een schaarse vergunning beschikbaar is en binnen welke periode aanvragen voor die vergunning kunnen worden ingediend. Ook moet de verdelingsprocedure bekend worden gemaakt en moet duidelijk zijn welke eisen aan de aanvragen zullen worden gesteld. De burgemeester van Vlaardingen heeft dit nagelaten.
De Afdeling oordeelt verder dat in een gemeentelijke verordening beperkingen gesteld mogen worden aan de mededinging, maar die mag daarmee niet volledig worden uitgesloten. Bij de gemeentelijke verordening van Vlaardingen is een kaart gevoegd die het gebied vastlegt waarbinnen een speelautomatenhal is toegestaan. Binnen het gebied zijn, naast de locatie Hommerson, geen alternatieve locaties aanwezig voor het vestigen van een speelautomatenhal, waardoor feitelijk mededinging in het geheel wordt uitgesloten. Dat is naar het oordeel van de Afdeling niet toegestaan. De gemeentelijke verordening is dan immers in strijd met het gelijkheidsbeginsel. De exploitatie- en aanwezigheidsvergunning worden door de Afdeling vernietigd.
Gevolgen voor Vlaardingen
De burgemeester van Vlaardingen moet opnieuw beslissen op de bezwaren van het speelautomatenbedrijf tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor een exploitatievergunning en de verlening van de exploitatie- en aanwezigheidsvergunningen aan Hommerson. Daarbij moet de burgemeester ruimte bieden voor mededinging. In de voorliggende zaak zou dat kunnen door de kaart bij de gemeentelijke verordening zodanig aan te passen dat alsnog een reële keuze wordt geboden tussen meerdere locaties. Ook dient de burgemeester een hernieuwde aanvraagprocedure te volgen, waarbij naar buiten kenbaar moet worden gemaakt dat de vergunning beschikbaar is, in welke periode aanvragen kunnen worden ingediend, welke verdelingsprocedure zal worden gevolgd en wat de maatstaven zijn die zullen worden gehanteerd.
Bron: AbRvS 2 november 2016, nr. /1/A3
[1] Zie voor een uitgebreide behandeling van de conclusie van de staatsraad advocaat-generaal dit blogbericht: /kennis/jurisprudentie/verdelen-schaarse-vergunningen-conclusie-staatsraad-advocaat-generaal-widdershoven-biedt-licht-duisternis/
